Z okazji Narodowego Dnia Pamięci "Żołnierzy Wyklętych" chciałbym przybliżyć sylwetkę jednego z nich - Romualda Rajsa ps. "Bury".

Poniżej fragmenty rozmowy z profesorem Olegiem Łatyszonkiem, historykiem z Uniwersytetu w Białymstoku.

Kim jest Romuald Rajs ps. „Bury” dla białoruskiej mniejszości w Polsce?

Romuald Rajs „Bury” to sprawca największej zbrodni na Białorusinach dokonanej po II wojnie światowej na tym terenie. Wcześniej większych dokonywali tylko Niemcy. „Bury” w kilka dni zamordował ponad 80 osób, w tym wiele kobiet i dzieci. Dlatego jest dla Białorusinów symbolem prześladowcy.

Kim były ofiary „Burego”? Ludzie przypadkowi czy jakoś zaangażowani?

Tutaj można z całą pewnością stwierdzić, że były to ofiary w ogromnej większości w politykę nie zaangażowane. „Bury” palił białoruskie wsie i mordował ich ludność kierując się wyłącznie kryterium etnicznym i wyznaniowym. Celem było zastraszenie i wypędzenie Białorusinów do ZSRR. Sam „Bury” jasno powiedział w czasie procesu, że otrzymał rozkaz spalenia tych wsi „zasadniczo biorąc na podstawie faktu, że ludność ta nie repatriowała się do Związku Radzieckiego”. Tak więc nie była to pacyfikacja, lecz czystka etniczna.