Le Cabaret, znowu. Tym razem w wykonaniu kibiców

Z zapartym tchem śledziłem kolejne etapy rywalizacji o Złotą Piłkę France Football za rok 2021. Podczas obserwacji zażartej walki stron o rzekomo najważniejszą nagrodę indywidualną, mieszały się we mnie różne uczucia. Dominowało zdziwienie, zażenowanie, a momentami zrezygnowanie. Dlaczego? Bo rywalami w tym wyścigu nie byli Messi i Lewandowski, ale kibice, w tym środowisko dziennikarskie, którzy na przestrzeni miesięcy prześcigali się w prezentowaniu coraz bardziej nietrafionych opinii, aby tylko udowodnić swoją rację.

Konkurs popularności czy rzetelne analizy?

Złotą Piłkę trudno nazwać obiektywnie przyznawaną nagrodą. Nie jest to z całą pewnością tytuł króla strzelców, o którym decyduje prosta matematyka – najlepszy jest ten, kto strzeli najwięcej, ewentualnie zanotuje więcej asyst bądź spełni szereg innych warunków liczących się w końcowym rozrachunku w przypadku takiej samej liczby goli zdobytej przez kilku zawodników. Nazwanie kogoś najlepszym piłkarzem samo w sobie jest niezwykle skomplikowane. Kto był lepszy – Donnarumma czy Mbappe? Jak sprowadzić do wspólnego mianownika piłkarzy występujących na zupełnie innych pozycjach? Czy w obecnym futbolu, tak dynamicznie ewoluującym, możemy porównać prawego wahadłowego z pół-lewym stoperem? Możemy ich nazwać „obrońcami”, co w uproszczeniu jest prawdą, ale już na tym etapie wprowadzamy bardzo duże uogólnienie. Takie spojrzenie z lotu ptaka na grono trzydziestu nominowanych nazwijmy tajemniczo brzmiącym „wpływem na grę drużyny”. 

Aby udowodnić wątpliwy sens przyznawania nagród indywidualnych w sporcie drużynowym, musimy pogłębić analizę. Jakie parametry oddają wspomniany wpływ? Te najbardziej spektakularne, przykuwające wzrok kibiców i zapadające w pamięć – gole, w dalszej kolejności asysty, dryblingi. Taki obraz piłki w świadomości fanów przekłada się bezpośrednio na deprecjonowanie zawodników defensywnych, przez co na dłuższą metę bardzo trudno podjąć im rywalizację w walce o trofea indywidualne. A te, już na bardzo wczesnym etapie rozważań, stają się szalenie nieprecyzyjnym odbiciem rzeczywistości.

Przejdźmy zatem do samej procedury oddawania głosów. Większość z nas prawdopodobnie napotkała co najmniej kilka analiz gry kandydatów do Złotej Piłki. Rozłożone na czynniki pierwsze zdobyte bramki, podania w trzecią tercję w meczach z najlepszymi trzema drużynami rozgrywek ligowych, częstotliwość zdobywania punktów w klasyfikacji kanadyjskiej do drugiego miejsca po przecinku. To wszystko pięknie wygląda na papierze, ale zadajmy sobie pytanie, czy rzeczywiście o czymkolwiek decyduje? Każdy z głosujących ma w głowie obraz formy zawodnika na przestrzeni całego roku. Układając ranking pięciu najlepszych nie przeprowadza gruntownych analiz w Excelu, ale generalizuje dotychczasowe dokonania, patrząc głównie przez pryzmat kluczowych momentów minionego roku. To nie sprawia, że Złota Piłka jest konkursem popularności, ale nieobiektywną oceną wyrobionej marki danego piłkarza w oparciu o niesprecyzowane standardy. Inne dla każdego głosującego. Trudno zatem winić dziennikarzy, że większym uznaniem cieszy się historyczne zwycięstwo Messiego w Copa América, doskonale opakowane marketingowo w długą drogę pełną cierpienia i podnoszenia się przez lata po przegranych, niż kilka punktów więcej Lewandowskiego w klasyfikacji kanadyjskiej. Byli też tacy, dla których znacznie ważniejsza stała się regularność w trafianiu do siatki niż jednorazowe wygranie wielkim turnieju. Inni poszli o krok dalej i stawiając Jorginho na pierwszym miejscu docenili jego rolę w zwycięskich drużynach. Każdą decyzję można poprzeć konkretnym motywem, ale żadna nie będzie jednoznacznie prawidłowa.

Festiwal zawiści i ignorancji wśród kibiców

Zależało mi, aby wyraźnie podkreślić moje stanowisko wobec Złotej Piłki, którą traktuję obecnie w kategorii ciekawostki. Spędziłem miło wieczór oglądając galę w Paryżu, ale poziom ekscytacji w żadnym momencie nawet nie nawiązał do bramki Memphisa na 2:1 z Villarrealem.

Obserwowałem od dłuższego czasu środowisko piłkarskie, przede wszystkim kibiców i dziennikarzy, jak również osoby niezwiązane ściśle z branżą sportową. W ciągu kilku miesięcy, z naciskiem na ostatnie tygodnie, dowiedziałem się, że Copa América to turniej dla farmerów niegodny porównań z mistrzostwami Europy, wręcz równorzędny z Ligą Europy. Wiem też, że Messi od pół roku nie potrafi kopać piłki, niewiele dał Barcelonie, znikał w wielkich meczach, a liga francuska go zweryfikowała. Asysta i dwa gole w meczu z Boliwią to nic takiego przy heroicznej walce o wyjście z grupy na EURO 2020 i dwóch bramkach Lewandowskiego z przepotężną Szwecją. A do tego Lewy w reprezentacji otoczony jest przecież piłkarzami o znacznie gorszej jakości sportowej, a Messi w Argentynie ma wybitnych zawodników. Ten argument oczywiście funkcjonuje wyłącznie w piłce reprezentacyjnej, bo w klubowej po prostu „Lewy? Top!”, a Messi się skończył. Tu partnerzy ze składu przestają mieć znacznie. Raz bardziej istotne są statystyki indywidualne, raz drużynowe. W zależności, czyja wygrana miała być obroniona, brano pod uwagę rozgrywki klubowe, raz EURO 2020 czy Copa América. Czasem nawiązywano do sytuacji Modricia z 2018 roku, ale tylko wtedy, kiedy było to wygodne. Zależało, jaka narracja stawała się bardziej dopasowana do czyjegoś zdania. 

Długo trwałyby dyskusje na temat tego, w czyje ręce powinna trafić Złota Piłka. Natomiast umniejszanie osiągnięciom któregokolwiek z dwójki najlepszych piłkarzy 2021 roku jest czymś najzwyczajniej śmiesznym.  Wymienianie coraz to bardziej nieprawdziwych, irracjonalnych opinii i próby budowania za ich pomocą wyższej pozycji jednego czy drugiego to obrzydliwy backstage przyznania Złotej Piłki, do którego bardzo pasuje popularne stwierdzenie Le Cabaret, bo…

Żaden nie zasłużył bardziej

Wręczenie Złotej Piłki Messiemu można łatwo obronić. Tak samo by było, gdyby najlepszym piłkarzem został wybrany Lewandowski. Wznieśli się na niezwykle wysoki poziom, zostawiając resztę stawki daleko w tyle. Prezentowali futbol najwyższych lotów i zachowali klasę do samego końca, gratulując sobie wzajemnie. Coś, czego niestety zabrakło wielu kibicom przedkładającym potrzebę udowodnienia swoich racji nad trzeźwe spojrzenie na rywalizację dwóch wybitnych sportowców.

Czy powinniśmy być do bólu dumni, że legenda Barcelony sięgnęła po siódmą Złotą Piłkę, o włos wyprzedzając najlepszego polskiego piłkarza w historii? Być może. Nadal będzie to dla mnie marginalny temat budzący zbyt dużo szumu i kontrowersji względem własnej wartości. Równie silnie, co drugie miejsce Lewego, w głowie utkwi mi dojrzała, światopoglądowa wypowiedź Pedriego czy docenienie Putellas w świecie żeńskiego sportu. Z drugiej strony, jeśli miałbym określić, co podczas gali wywołało uśmiech na mojej twarzy, to zdecydowanie utarcie nosa wszystkim ślepo wierzącym w zwycięstwo Lewandowskiego i patrzącym wyłącznie na niewielki wycinek statystyk, jakim są strzelone gole. Dokładnie tym, którzy zlekceważyli Copa América, traktując je jak osiedlowy turniej na orliku, i kluczową rolę Messiego w utrzymywaniu Barcelony w walce o trofea.